Şirketler, ekonomisi gelişmiş toplumlarda olmazsa olmaz niteliktedir. Ülkemizde de şirketler ticari faaliyetlerde çokça öne çıkan müesseseler olarak yer almaktadır. Şirketler kendine özgü farklı farklı türlere ayrılmaktadır. Bir örnekle belirtmek gerekir ki avukatlık ortaklıkları anonim şirket yahut herhangi bir şirket değildir. Ad- Hoc Hukuk olarak, Bursa veya Erzurum illerinde şirket danışmanlığı ve ticari davalarda da çalışmaktayız. Ticaretin neredeyse olmazsa olmazı haline gelen uyuşmazlıkların, avukat ve hukuk büroları marifetiyle dava yoluyla çözülmesi daha sağlıklı olabilir. Bursa Barosu Avukatı Berat Barulay bu konuda: " Anonim şirketlerde avukat tutma zorunluluğu vardır. Kanımızca yoğun olarak karşımıza çıkan uyuşmazlıkların çözümü için avukatlar en iyi yardımı sağlayacağından isabetli bir düzenleme yapılmıştır." demektedir. Erzurum Barosundan Avukat Emin Kırıcı:" Söz konusu sorunlar uzmanlık gerektireceğinden şehrine göre, örneğin Erzurum'daki şirketler yine o ildeki avukatların danışmanlığıyla o yer mahkemelerinde çözülmelidir." şeklinde yorumda bulunmaktadır. Adaletin tecelli etmesi bakımından şirketlere ortak kişilerin avukata danışması elzemdir.
ŞİRKET NEDİR?
Ticaret şirketleri ile ilgili düzenlemelerimiz 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 124-644 maddeleri arasında yer alıyor. Ancak bu maddeler arasında “Şirket nedir?” sorusunun cevabını bulamıyoruz. Dolayısıyla biz bu sorunun cevabını 6098 Sayılı Borçlar Kanunu’nda düzenlenen tüzel kişiliği olmayan adi şirkete ilişkin hükümlerde görüyoruz.
620-645 maddeleri arasında adi şirketler düzenlenmiştir.Adi şirkete ilişkin bu düzenlemelere bakıyor olmamızın sebebi sadece şirketin tanımı açısından değildir. TTK 620/2 bize şunu söylüyor: “Bir ortaklık, kanunla düzenlenmiş ortaklıkların ayırt edici özelliklerini taşımıyorsa,(yani bir kollektif,anonim, limited, komandit şirketin ayırt edici niteliklerini taşımıyorsa) bu bölüm hükümlerine tabi adi ortaklık sayılır.”
Yine birçok düzenlemede, özellikle şahıs şirketlerine ilişkin, kollektif ve komandit şirkete ilişkin hükümlere baktığımız zaman adi şirkete yönelik düzenlemelere atıf yapıldığını görüyoruz.
Noksanlıklar kenar başlıklı 216. Maddeyi burada örnek olarak verecek olursak:
TTK m. 216/1: “Sözleşmesi kanuni şekilde yapılmamış veya sözleşmeye konması zorunlu olan kayıtlardan biri veya bazıları eksik yahut geçersiz olan bir kollektif şirket, adi şirket hükmünde olup, hakkında 216’ncı madde hükmü saklı kalmak şartıyla, Türk Borçlar Kanununun adi şirketlere ilişkin hükümleri uygulanır.”
Yine Ticaret Kanunumuzun şirketler hukukuna ilişkin genel hükümleri arasında yer alan 126’ncı maddeye baktığımız zaman, adi şirkete ilişkin hükümlere yollama yapıldığını görüyoruz. Hatırlayacağınız üzere, hakim önüne gelen bir ticari işte, o ticari işle ilgili soruna çözüm bulmak için öncelikle kanunların emredici hükümlerini, sonra varsa kanunların emredici hükümlerine aykırı olmayan sözleşme hükümlerini, üçüncü olarak tamamlayıcı veya yorumlayıcı nitelikteki ticari hükümleri, dördüncü sırada örf ve adet kurallarını, beşinci sırada ise genel hükümleri uygulayıp çözüm bulması gerekmektedir. Bu durum ticari iş olmakla birlikte şirketler hukukunda değişiklik gösteriyor. 126’ncı maddeye ticari işe uygulanacak hükümler sıralamasında temas etmiştik. 126’ncı madde, şirketler ile ilgili bir uyuşmazlık hakimin önüne geldiğinde hakimin hangi hükümleri hangi sıraya göre uygulayacağını göstermektedir.
TTK m. 126: “Her şirket türüne özgü hükümler saklı kalmak şartıyla, Türk Medenî Kanununun tüzel kişilere ilişkin genel hükümleri ile bu Kısımda hüküm bulunmayan hususlarda Türk Borçlar Kanununun adi şirkete dair hükümleri her şirket türünün niteliğine uygun olduğu oranda, ticaret şirketleri hakkında da uygulanır.”
Sıralamamız şu şekilde:
Şirket tanımı BK 620/1’de yapılmıştır. BK m. 620/1: “Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir.”
Burada tanımın içerisinde bir adi ortaklık sözleşmesinden, dolayısıyla bir adi şirketten söz edilebilmesi için bulunması gerekli olan unsurlara da işaret ediliyor. Öncelikle sözleşmeden(adi ortaklık sözleşmesi) bahsediyor, sonrasında kişi unsurundan(iki ya da daha fazla kişi) bahsediyor. Sonrasında emeklerini ve mallarını diye devam etmekte. Buradaki “ve” emek ve malların aynı anda bulunması mı gereklidir diye sorgulamamıza sebep olmaktadır. Olması gereken “veya” iken, ve kullanılması yanlış olmuştur. Bu söylediğimizi TTK 621’inci madde de teyit ediyor.
Bu tanıma baktığımız zaman;
Bu 5 unsur bütün şirketleri bir araya getiren unsurlardır. Bu tanım sadece ortaklık sözleşmesi olarak adi şirkete özgü değildir.
Örnek verecek olursak Erzurum yahut Bursa ilinde; Avukat Muhammed ve Avukat Berat, bir iş yapmak maksadıyla (ortak amaç- Affectio Societatis), emeklerini yahut sermayelerini birleştiriyor olmaları onların adi bir ortaklık kurabilmeleri için yeter şarttır.
Barulay Hukuk Bürosu, başta Bursa olmak üzere Türkiye’nin birçok ilinde yerel hukuk bürolarıyla işbirliği halinde olduğu hukuk bürolarıyla müvekkillerine hizmet vermektedir.